1. Ακαδημία Αθηνών, Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας.
Παρά τις όποιες απορίες που μου γεννά η αδυναμία μου να προσδιορίσω ορισμένα σταθερά κριτήρια σε επιλογές του επιμελητή –και ιδίως καινοτόμες– και τις οποίες εν μέρει διατυπώνω στο 10ο τεύχος μας που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες, εκτιμώ ότι ένα Λεξικό αποτελεί πάντοτε μεγάλη κατάκτηση, όχι μόνο για τη Γλώσσα μα γενικότερα για τον Πολιτισμό. Και, ασφαλώς, το Χρηστικό Λεξικό βάζει ανεξίτηλη σφραγίδα στο επιστημονικό και πνευματικό μας γίγνεσθαι και αξίζει να συμπληρώσει την αντίστοιχη θέση της βιβλιοθήκης μας. Σαν ακρογωνιαίο λίθο, λοιπόν, για οτιδήποτε άλλο εκδόθηκε τη χρονιά που φεύγει, το τοποθετώ πρώτο στις επιλογές μου.
2. Νικήτας Δ. Αλιπράντης, Κρίσιμες κληροδοτήσεις του 20ού αιώνα στις κοινωνίες του σήμερα, εκδ. Παπαζήση.
Εμβρίθεια, που εδράζεται σε πλούσια διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία, και ευθυκρισία, απόρροια της μακρόχρονης εμπειρίας του καθηγητή Εργασιακού Δικαίου στα Πανεπιστήμια Στρασβούργου και Δημοκρίτειο αλλά και αντιπροέδρου της Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και αντεπιστέλλοντος μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, χαρακτηρίζουν το πόνημα. Ο τόμος εξετάζει εποπτικά τα πολυάριθμα κοινωνικά προβλήματα του πλανήτη: τα εργασιακά δικαιώματα, το μεταναστευτικό, τη μάστιγα των αυτοκτονιών, τα περιβαλλοντικά, τη στρέβλωση του κομματικού συνδικαλισμού κ.ά. Η προσέγγιση γίνεται κυρίως από κοινωνιολογική και φιλοσοφική σκοπιά, χωρίς όμως να καταφεύγει στον επιστημονισμό που ίσως φανταστεί κανείς λόγω των ακαδημαϊκών περγαμηνών του συγγραφέα.
3. Κώστας Λυμπουρής, Των ημετέρων άλλων, εκδ. Παράκεντρο, Κύπρος.
Η συλλογή διηγημάτων του εκλεκτού φιλολόγου και πρώην μορφωτικού ακολούθου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα αναδεικνύει με ιδιαίτερα γλαφυρό και τολμηρό λόγο κατα-στάσεις έναντι των «ξένων» γενικά και όχι μόνο των μεταναστών. Το μήνυμα που διατρέχει σαν κοινός παρονομαστής όλες τις ιστορίες το συμπυκνώνει ο ευρηματικός τίτλος: Οι «άλλοι» είναι ταυτόχρονα και «ημέτεροι», αφού ζουν και παίζουν ρόλους ανάμεσά μας. Η Βιετναμέζα υπηρέτρια, για παράδειγμα, αποδεικνύεται πιο «οικείο πρόσωπο» για την παρατημένη γιαγιά από ό,τι τα πολυάσχολα “in” παιδιά και εγγόνια της… Αν είμαστε δεκτικοί στα δίκαια σοκ, ας εντρυφήσουμε…
4. Γιάννης Κιουρτσάκης, Ο νεοελληνικός διχασμός και το μυστήριο της τέχνης. Ξαναβλέποντας δύο ταινίες του Λάκη Παπαστάθη, εκδ. Πατάκη.
Την έκδοση –η οποία περιέχει και τα dvd των δύο ταινιών– γνωρίσαμε και μέσω της παρουσίασής της, που συνδιοργάνωσε το ΦΡΕΑΡ με τον εκδοτικό οίκο. Ο συγγραφέας επιχειρεί μια αποτίμηση στις ταινίες «Τον καιρό των Ελλήνων» (1981) και «Θεόφιλος» (1987). Όχι, όμως, με την οπτική του κριτικού κινηματογράφου, αλλά του στοχαστή, που αναζητεί για τον ίδιο τον εαυτό του την εθνική, πολιτισμική ταυτότητα ή έστω ψάχνει τα όρια των αναγκαίων αναθεωρήσεών της. Μέσα από τη ματιά του στις δύο ταινίες αναψηλαφούμε κι εμείς τις πληγές ή τις εκτροπές που κατέλιπε ο Διχασμός μεταξύ αστικής και λαϊκής κουλτούρας σε επίπεδο τόσο κοινωνίας όσο και τέχνης.
5. David Hillstrom, Η ιστορία του λαού μας, μτφρ. Άρης Γαβριηλίδης, εκδ. Γαβριηλίδης.
Ένα ανώτατο τραπεζικό στέλεχος από τις ΗΠΑ φιλέλληνας και Έλληνας υπήκοος δεν είναι κάτι σπάνιο ή περίεργο. Γίνεται ολίγον μυστηριώδες και γοητευτικό ωστόσο, όταν ο παράγων της Αγοράς καταπιάνεται με τις μύχιες αγάπες του, τη Φιλοσοφία και την Ποίηση! Ο David Watson, με θητεία σε κορυφαίες θέσεις τραπεζών στη χώρα μας, μετά τη συνταξιοδότησή του έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και φιλοσοφικά δοκίμια με το ψευδώνυμο David Hillstrom. Το 2ο ποιητικό έργο του, αφιερωμένο στον Λόρκα, εκδόθηκε το 2014 στα ελληνικά, σε μετάφραση του συγγραφέα Άρη Γαβριηλίδη, και αποτελεί μια πρωτότυπη δραματική εξιστόρηση της πορείας του Λαού προς την εξέγερση, διαρθρωμένη σε 4 σκηνές που περιέχουν ποιήματα με χαλαρή σύνδεση μεταξύ τους.
** Στη φωτογραφία μου, η σκιά από τον ανδριάντα του Ρήγα στα Προπύλαια του Αθήνησι Πανεπιστημίου
