31 Αυγούστου 2016


Γιατί όχι δημοπρασία και στα βραβεία του Βιβλίου;

Του Γιάννη Β. Κωβαίου

    Η «χολιγουντιανή» διαδικασία δημοπράτησης των περίφημων 4 τηλεοπτικών αδειών, που ζούμε αυτές τις ώρες, μου εξήψε τη νοσηρή φαντασία, ως αποκύημα της οποίας προέκυψε η πιο κάτω ιδέα, που πιστεύω ότι θα αποφέρει ουδόλως ευκαταφρόνητα έσοδα στα δημόσια ταμεία!

    Να διευκρινίσω, κατ’ αρχάς, ότι προσωπικά είχα την τιμή ενός πανελλήνιου βραβείου για βιβλίο μου, οπότε οι σκέψεις που ακολουθούν δεν πηγάζουν από κάποια ζηλοφθονία προς διακεκριμένους ομοτέχνους ή από άλλα ταπεινά κίνητρα αλλά από καθαρά πραγματιστική προσέγγιση. Εκ των πραγμάτων, επομένως, έχει και αυτοκριτικό χαρακτήρα.

    Θα ήθελα να αναλογιστούμε ότι τα διάφορα «Λογοτεχνικά» Βραβεία –τα Κρατικά κατά βάση αλλά εν μέρει και της Ακαδημίας ή άλλων φορέων– δεν είναι λογοτεχνικά αλλά… βιβλιακά! Με απλά λόγια, δεν αξιολογούνται κείμενα χειρόγραφα ή εκτυπωμένα σε σελίδες Α4. Οι κριτές αναγιγνώσκουν τυπωμένα βιβλία: Με εκδοτικό οίκο (που το όνομά του στην Αγορά δεν μπορεί να θεωρηθεί άμοιρο επηρεασμού), επιμελητή (που μπορεί να έχει επιφέρει πλείστες βελτιώσεις), εικονογράφηση, σελιδοποίηση, ποιότητα χαρτιού και εκτύπωσης, χρώμα, ακόμη και γραμματοσειρά…

    Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι διαγωνιζόμενοι συγγραφείς έχουν κάνει επιλογή εκδότη και –μη γελιόμαστε– έχουν ξοδέψει ένα σεβαστό ποσόν για την έκδοση! Ελάχιστοι έχουν γενναιόδωρη αντιμετώπιση στη συμφωνία και, βέβαια, πρόκειται κατά κανόνα για γνωστά ονόματα, που εν τέλει δεν έχουν και ανάγκη να τους «γνωρίσουν» και να τους «μελετήσουν» εξονυχιστικά οι κριτικές επιτροπές. Άρα οι ενδεείς, που αδυνατούν να πληρώσουν μια ποιοτική ή και μέτριου κόστους έκδοση ή βρίσκονται εκτός νυμφώνος υψηλών γνωριμιών στον χώρο, ώστε να δουν τυπωμένο και δη εμφανίσιμο το πόνημά τους, τίθενται a priori και εκτός υποψηφιοτήτων για βράβευση. Δηλαδή, ο ευνοϊκός (δεν λέω φαύλος) κύκλος βράβευση –> αναγνωρισιμότητα δημιουργού –> αποδοχή από εκδότες –> νέα τυπωμένα έργα –> οικονομικά ή άλλα οφέλη κ.ο.κ. δεν θα ανοίξει ποτέ για κάποιους, άξιους ενδεχομένως, συγγραφείς. Ανάλογη είναι η τύχη για την παραγωγή της δουλειάς τους και μουσικών ταλάντων, σκηνοθετών και γενικά δημιουργών από άλλους χώρους.   

    Και, εννοείται, δεν αναφερόμαστε στα ποικίλα και με τυμπανοκρουσίες προβαλλόμενα τα τελευταία χρόνια «Βραβεία Κοινού» ή «Αναγνωστών», στα οποία οι ψήφοι μπορεί να μοιράζονται διαδικτυακά από το ανώνυμο πλήθος, χωρίς ενδεχομένως οι περισσότεροι από τους κατ’ όνομα «αναγνώστες» να έχουν καν διαβάσει τα οπισθόφυλλα των υποψήφιων βιβλίων…

   Αφού, λοιπόν, δεν διανοείται το Κράτος (τουλάχιστον) την απλή «καινοτομία» να υποβάλλονται ανέκδοτα έργα προς βράβευση, γιατί να μην εκδιπλώσει την κερδοφόρο διαδικασία που θεσμοθέτησε για τις τηλεοπτικές άδειες και στον τομέα του Βιβλίου, ή της Μουσικής, του Κινηματογράφου, του Χορού και των άλλων Τεχνών; Γιατί να μη θέτει σε δημοπρασία τα Βραβεία, ώστε ο κάθε δημιουργός με τους χορηγούς του να «χτυπάνε» το 1ο, το 2ο, το 3ο και πιθανόν κάποια ακόμη ειδικά βραβεία; Ξεχνάμε ότι η αθηναϊκή πολιτεία στην αρχαιότητα υποχρέωνε τους εύπορους πολίτες να αναλαμβάνουν «λειτουργίες», μεταξύ των οποίων και τη «χορηγία», για να διεκδικήσουν οι προστατευόμενοί τους ποιητές τα βραβεία στο Θέατρο;

   Από σήμερα και στο εξής, οὐκ  ἐᾷ με καθεύδειν τὸ τοῦ Καναλάρχου τρόπαιον

Ηλεκτρονική έκδοση περιοδικού ΦΡΕΑΡ, 31-8-16

1 σχόλιο:

Πάπισσα Ιωάννα είπε...

Καλημέρα.
Η παράδοξή-σου πρόταση είναι ...παράξενη,
γιατί πουθενά δεν βραβεύεται κάτι ...προ-επεξεργασμένο.
Παντού βραβεύονται ολοκληρωμένα βιβλία (τυπωμένα, επιμελημένα κ.ο.κ.)
πλήρεις ταινίες (και όχι σενάρια),
θεατρικές παραστάσεις, βιντεοκλίπ...
Επομένως, παρά τις προκαταλήψεις που μπορεί να συνοδεύουν π.χ. το όνομα του εκδότη,
η βράβευση αφορά στο συνολικό αποτέλεσμα,
το οποίο μάλιστα είναι αυτό που εισπράττει ο αναγνώστης.
Καλό φθινόπωρο
Πατριάρχης Φώτιος