28 Σεπτεμβρίου 2012

Γεμάτο Θεσσαλονίκη το νέο τεύχος της "Νέας Ευθύνης"!

Κυκλοφόρησε η Νέα Ευθύνη με αφιέρωμα
στη Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης!
Αθησαύριστα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη!
Αδημοσίευτη συνέντευξη του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου!
Αλληλογραφία του Γιώργου Ιωάννου με τον Αντώνη Μυστακίδη (Μεσεβρινό)!
Με αφορμή τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση τους πόλης (1912-2012), η Νέα Ευθύνη αφιερώνει το τεύχος Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου στη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης. Αν και η φιλολογία σήμερα αποφεύγει τον όρο «Σχολή τους Θεσσαλονίκης», είναι προφανές ότι η γενιά του Βαφόπουλου, του Πεντζίκη, τους Καρέλλη, του Θέμελη, του Βαρβιτσιώτη και τόσων άλλων, όχι μονάχα των συγγραφέων αλλά και των εικαστικών, επηρεάστηκε από τον «βυζαντινό» χαρακτήρα της πόλης και από τη γοητεία που ασκούσε πάντοτε το παρακείμενο Άγιο Όρος -άλλωστε ο περίφημος «κοσμοπολιτισμός»της Θεσσαλονίκης στην ουσία δεν ήταν παρά κατάλοιπο τους βυζαντινής και τους οθωμανικής στη συνέχεια πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Τώρα που ο «κοσμοπολιτισμός» της έχει εξαλειφθεί κι η ανυπαρξία του «από βορρά κινδύνου» στέρησε από την πόλη τον τίτλο της «συμπρωτεύουσας» (προσωρινά, μάλιστα, και το σχετικό Υπουργείο), τι διαφορετικό εκφράζει αυτή η παραγωγή μέσα στην ευρύτερη ελληνική λογοτεχνία;
 
 
Στο ερώτημα αυτό προσπαθεί να απαντήσει το αφιέρωμα του περιοδικού με μελετήματα των Δημήτρη Κόκορη (γραμματολογικό περίγραμμα),Λάμπρου Βαρελά (για τα λογοτεχνικά περιοδικά τους πόλης), Λέοντα Α. Ναρ (εβραϊκή παρουσία στη Θεσσαλονίκη), Δημήτρη Τσινικόπουλου (για τον Τάκη Βαρβιτσιώτη) και με πρωτότυπα λογοτεχνικά κείμενα των σημαντικότερων συγγραφέων της πόλης.
Δημοσιεύονται πεζά κείμενα των Ντίνου Χριστιανόπουλου, Περικλή Σφυρίδη, Γιώργου Σκαμπαρδώνη, Δημήτρη Μίγγα, Αλεξάνδρας Δεληγιώργη, Τάσου Καλούτσα, Μανόλη Ξεξάκη, Μαρίας Κουγιουμτζή, Αλέξανδρου Κοσματόπουλου, Σάκη Σερέφα, Σοφίας Νικολαΐδου, Βασίλη Αμανατίδη, Θανάση Τριαρίδη, Ισίδωρου Ζουργού, Δήμητρας Μήττα, Κατερίνας Καριζώνη και Θωμά Κοροβίνη.
Επίσης, ποιήματα των Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου, Πρόδρομου Χ. Μάρκογλου, Κάρολου Τσίζεκ, Τόλη Νικηφόρου, Π. Σωτηρίου, Χλόης Κουτσουμπέλη, Αλεξάνδρας Μπακονίκα, Στέλιου Λουκά, Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου, Έλσας Κορνέτη, Νίκου Μυλόπουλου, Ουρανίας Κουνάγια, Στέλλας Γεωργιάδου, Μαρίας Καρδάτου, Κατερίνας Κούσουλα, Μελίτας Τόκα-Καραχάλιου και Γιώργου Αλισάνογλου.
Από την ύλη του περιοδικού ξεχωρίζουν τα αθησαύριστα έως σήμερα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη (από το αρχείο Κλείτου Κύρου), η άποψη του Γ.Θ. Βαφόπουλου για τον Γιώργο Ιωάννου, η αλληλογραφία του Γ. Ιωάννου με τον Αντώνη Μυστακίδη (Μεσεβρινό) (εισαγωγή-επιμέλεια: Θεοδόσης Πυλαρινός) και η αδημοσίευτη μέχρι σήμερα συνέντευξη του ποιητή Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου στον Στέλιο Λουκά (1994).
    *
Ακολουθούν οι καθιερωμένες στήλες του περιοδικού με κείμενα των Μαριάνου Δ. Καράση, Διονύση Κ. Μαγκλιβέρα, Αντώνη Μακρυδημήτρη, Κώστα Χατζηαντωνίου, Γιάννη Β. Κωβαίου, Γιώργου Βαρθαλίτη, Π.Β. Πάσχου, Μαρίνου Καρβελά, Γιώργου Βέη, Νατάσας Κεσμέτη, οι κριτικές βιβλίου από τους Ηλία Κεφάλα, Γιάννη Παπακώστα, Ζωή Σαμαρά, Διονύση Ν. Μουσμούτη, η κριτική τέχνης (Νίκος Αλ. Μηλιώνης), η κριτική θεάτρου (Έλενα Σταγκουράκη), κείμενο για τον κινηματογράφο (Αχιλλέας Ντελλής). Για τους εκλιπόντες Μενέλαο Παλλάντιο και Χρίστο Τσολάκη γράφουν οι Βασίλης Παπαδόπουλος και Δημήτρης Κόκορης.

* Το τεύχος θα παρουσιαστεί στις 24 Οκτωβρίου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, με ομιλητές τους συγγραφείς Δημήτρη Κόκορη, Στέλιο Λουκά και Κώστα Χατζηαντωνίου.

9 Σεπτεμβρίου 2012

Λόγος σε καιρούς χαλεπούς



ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΗΛΗ ΜΟΥ "ΕΥΓΛΩΤΤΑ" ΤΗΣ "ΝΕΑΣ ΕΥΘΥΝΗΣ" (τχ. 13, Σεπτ.-Οκτ. 2012)


[…] Αν επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε τι προκαλείται στην πολιτισμική πορεία ενός λαού, από τη στιγμή που θα έχει ήδη εκδηλωθεί μια κρίση οποιασδήποτε μορφής, δε θα δυσκολευτούμε και πολύ. Ο αποσυντονισμός στη λειτουργία των θεσμών, η ανατροπή των παραδεκτών κριτηρίων, η καθίζηση των προσδοκιών και πλείστα άλλα συμπτώματα υπαγορεύουν και σ’ εκείνους ακόμη που διαθέτουν «σώφρονα λογισμόν» και «καρδίαν νήφουσαν» μια συμπεριφορά ανομική, εγωκεντρική και, άρα, βίαιη. Σχεδόν αποκλειστικός στόχος η επιβίωση –με ή και χωρίς εισαγωγικά. Υπό τέτοιες συνθήκες, είναι προφανές ότι κυρίως ο πνευματικός πολιτισμός συρρικνώνεται και φτηναίνει σε όλες τις εκφάνσεις του. «Στις υψηλές στιγμές του ο άνθρωπος», έγραφε ο Χρήστος Μαλεβίτσης, «είναι παραγωγός πολιτισμού, ενώ στις χαμηλές καταναλωτής». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θεωρούμε πολυτέλεια να πάμε στο θέατρο, να αγοράσουμε ποίηση, να απολαύσουμε μια συναυλία κ.τ.ό. και, επομένως, στενεύουν τα περιθώρια ώστε και να παράγονται πνευματικά έργα λόγω έλλειψης τόσο της απαιτούμενης ώσμωσης ερεθισμάτων και ιδεών όσο και αποδεκτών,  δηλαδή «κοινού».  

 Πρώτο θύμα, πάντως, μιας κρίσης το γλωσσικό όργανο ενός χειμαζόμενου λαού. Όχι μόνο γιατί δε γράφεται, δε διαβάζεται και δεν ακούγεται λόγος εύρωστος –επιβλητικός μα, προπάντων, υποβλητικός– μέσω των Γραμμάτων και των Τεχνών αλλά και γιατί μειώνονται οι αντιστάσεις και οι απαιτήσεις του πληθυσμού σε επίπεδο πνευματικότητας, αφού σε προτεραιότητα τίθεται ο βιοπορισμός. Πολύ ανάγλυφα και τόσο νωρίς το αναδεικνύει, βέβαια, ο Θουκυδίδης, στο απόσπασμα του Γ΄ βιβλίου που συνηθίσαμε να τιτλοφορούμε «Παθολογία του πολέμου», διαπιστώνοντας πως και οι έννοιες διαστρεβλώνονται, για να δικαιολογηθούν παράλογες και αθέμιτες συμπεριφορές. Εξάλλου, μεταξύ κραυγής και ολοκληρωμένης διατύπωσης, συνθήματος και επιχειρήματος, πρόχειρου και πλούσιου λεξιλογίου είναι αυτονόητο ποια χάνουν. «Όταν οι άνθρωποι δεν αμφιβάλλουν για το δίκιο τους,/ πόσο μπορούνε ν’ αδικούνε…/ Όπως τυφλοί/ τυφλούς» (Τίτος Πατρίκιος). Και, «για να λέμε του στραβού το δίκιο», ποιος έχει το σθένος και τη νηφαλιότητα –εν μέσω μιας ορατής ή αόρατης απειλής– να συνομιλεί και να σέβεται τον συνομιλητή του, να αγρεύει λέξεις και διανοήματα επιπέδου, να συντάσσει προσεκτικά, πολύ περισσότερο να απορεί και να ερευνά γύρω από τη γλώσσα; Κάτι τέτοιο, που αβίαστα ή έστω και για επίδειξη κουλτούρας επιδιώκεται υπό κανονικές συνθήκες, είναι άχρηστο αν όχι επικίνδυνο στην έκρυθμη κατάσταση. Το θυμικό δε χαρίζεται και δε νικιέται καθόλου εύκολα. […]

5 Σεπτεμβρίου 2012

Ο τρόμος του Μπαρμπαρόσα στις οθόνες μας!

 
 ΑΠΟ ΑΥΤΗ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΣΤΟΝ “ANTENNATHN ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΥΠΕΡΠΑΡΑΓΩΓΗ «ΣΟΥΛΕΪΜΑΝ Ο ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ». ΠΡΙΝ 10 ΜΕΡΕΣ ΟΙ ΝΑΟΥΣΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ ΞΑΝΑΘΥΜΙΣΑΝ (βλ. φωτογραφία) ΤΙΣ ΘΗΡΙΩΔΙΕΣ ΤΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ ΤΟΥ, ΑΡΧΙΠΕΙΡΑΤΗ ΧΑΪΡΕΝΤΙΝ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ…

Ο Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής (14931566), ήταν ο δέκατος Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από το 1520 ως το 1566. Από τους Τούρκους αναφέρεται ως Σουλεϊμάν Α΄ ο «Κανουνί» (Νομοθέτης). Κατά την βασιλεία του η Οθωμανική αυτοκρατορία έφτασε στη μέγιστη γεωγραφική της επέκταση και στο απόγειο της δύναμής της. Το 1522 κατέλαβε τη Ρόδο. Επικεφαλής του στόλου του ήταν ο τρόμος των νησιών του Αιγαίου Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα!

Ο Μπαρμπαρόσα θεωρείται ο κατεξοχήν οργανωτής του οθωμανικού στόλου, στον οποίο κατείχε τον βαθμό του ναυάρχου. Αργότερα έγινε σουλτάνος του Αλγερίου και τελικά Μπεϊλέρ Μπέης (Αρχιμπέης) του Αιγαίου, ένα από τα μεγαλύτερα οθωμανικά αξιώματα. Κατά τη διάρκεια των κατακτητικών και αρπακτικών επιδρομών του ο Μπαρμπαρόσα έστειλε τους Τούρκους και αλγερινούς πειρατές του ενάντια πολλών νησιών του Αιγαίου, ειδικά στις Κυκλάδες καθώς και στα Κύθηρα, στην περιοχή του Τσιρίγου. Αυτό που επακολούθησε ήταν η ερήμωση του νησιού. Λέγεται ότι σκοτώθηκαν 7.000 άμαχοι και οι υπόλοιποι πουλήθηκαν ως σκλάβοι, ενώ εκείνοι που κατόρθωσαν να διαφύγουν, κρύφτηκαν στα βουνά ή πέρασαν στην Πελοπόννησο. Ακόμα και σήμερα στην πρωτεύουσα του νησιού τον Άγιο Δημήτριο, γνωστή έως Παλαιοχώρα είναι διακριτά τα ίχνη της ερήμωσης από εκείνη την πειρατική λαίλαπα.

Το 1518 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα έγινε επίσημος αντιπρόσωπος του οθωμανού σουλτάνου στην Αλγερία και οι Αλγερινοί κουρσάροι κυριάρχησαν στη Μεσόγειο υπό την οθωμανική δικαιοδοσία, επί μακρό χρονικό διάστημα.

 ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ;