Ιστορική ορθογραφία: Η ευθύνη της παρρησίας

Με μεγάλη επιτυχία και με πυκνό ακροατήριο -τόσο στην πρωινή όσο και στην απογευματινή συνεδρία- διεξήχθη το περασμένο Σάββατο 28 Μαΐου η Ημερίδα για την ιστορική ορθογραφία της γλώσσας μας. Συνδιοργανωτές η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού και το Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο.

Εκπροσωπώντας τη ΝΕΑ ΕΥΘΥΝΗ, ανέπτυξα το θέμα "Γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά; Η παρρησία της Ευθύνης και η ευθύνη της παρρησίας" , όπου "ψυχή μας" είναι, βέβαια, η εθνική μας γλώσσα. Επειδή οι εισηγήσεις θα δημοσιευτούν προσεχώς, περιορίζομαι να αναρτήσω εδώ ένα μικρό απόσπασμα από το τρίτο σκέλος της ομιλίας μου, που αφορά και ευρύτερα τους χρήστες της Ελληνικής:



  [...] Ἡ ἀνερμάτιστη τόλμη νά ὑπερασπίζεται ὁ ὁποιοσδήποτε –μέ ἄρθρα καί ἐπιστολές στόν τύπο, σέ ἀναρίθμητα ἱστολόγια, σέ τηλεοπτικούς μονολόγους ἤ σέ «πηγαδάκια»– γενικά, ἀόριστα καί μεγαλόστομα τή «μοναδική γλώσσα τῶν προγόνων μας», τή «γλώσσα πού γέννησε ὅλες τίς ἄλλες» καί τά τοιαῦτα, μιά τέτοια λοιπόν «τόλμη» μόνο τόν ἐπιδιωκόμενο ἱερό σκοπό μας δέν ὑπηρετεῖ.  Πολύ συχνά ἐκτρέπεται σέ γραφικότητα ἤ, στήν καλύτερη περίπτωση, ἐκπίπτει σέ στεῖρο διδακτισμό «πρός Δημόνικον καί Νικοκλέα» ἐπισείοντας τό δάχτυλο ἐν εἴδει πελέκεως… Ἐπιστολές σέ ἐφημερίδες, φέρ’ εἰπεῖν, ταξιάρχων ἐν ἀποστρατείᾳ ἤ τέως (ἐννοοῦν πρώην) πολιτευτῶν, πού μέ πάθος στηλιτεύουν τήν «ἐξαχρείωση καί καταρράκωση τῆς γλώσσας μας» καί προκρίνουν ὡς «ἐπιτακτική ἀνάγκη νά ἐπανέλθουν τά Ἀρχαῖα στό Γυμνάσιο», ἐνῶ αὐτό ἔχει συμβεῖ ἐδῶ καί 20 χρόνια, ἀντιλαμβανόμαστε σέ τί αὐτεπίστροφα (κοινῶς μπούμεραγκ) μετατρέπονται.

   Αὐτά παιδαγωγικῶς (ἐννοῶ καί γιά παιδιά καί γιά ἐνήλικες) ἀλλά –μᾶς ἀρέσει ἤ ὄχι– καί ἐπικοινωνιακῶς πιά, ἔχουν χρεοκοπήσει πρό πολλοῦ! Θά πρέπει, ἑπομένως, νά ἐμπιστευόμαστε πρῶτα μεταξύ μας καί νά ἐνθαρρύνουμε τούς ἐπαΐοντες –τόν φιλόλογο ἤ τόν γλωσσολόγο, πρωτίστως, στή δική τους πτυχή, τόν ψυχοπαιδαγωγό (ὅπως στήν ἔρευνα τοῦ Ἀνοικτοῦ Ψυχοθεραπευτικοῦ Κέντρου)  ἤ τόν λογοθεραπευτή στή δική τους, ὅπως καί τόν συγγραφέα καί τόν ἐκδότη στήν ἀντίστοιχη– ὥστε νά ἀποδύονται σέ σοβαρή καί ὑπεύθυνη ἀντιπαράθεση μέ τούς συναδέλφους καί ὁμοτέχνους τῆς ἀντίπερα ὄχθης. Πρός Θεοῦ, ἐγώ εἶμαι ἀπό ἐκείνους πού συμπλέουν ἀπόλυτα μέ τόν Σεφέρη στό ὅτι «ἡ γλώσσα εἶναι ἀνάσα ζωντανῶν ἀνθρώπων καί ὄχι ναυαγοσωστικός ζῆλος γραμματικῶν». Ἀλλά κατά τήν τρέχουσα χρήση της. Ὅταν, ὅμως, κάποιοι διεκδικοῦν ἀβασάνιστα καί ρόλους τιμητῆ ἤ δασκάλου τῆς γλωσσικῆς «ὀρθότητας», ὀφείλουν νά στοιχοῦνται πίσω ἀπό τούς γνῶστες, τούς «γραμματικούς» τοῦ ποιητῆ, γιατί ἡ ἡμιμάθεια ξέρουμε πόσο πιό ἐπικίνδυνη ἀπό τήν ἀμάθεια ἀποβαίνει. Εἶναι θεμιτό νά ὑποδεικνύουν κατά τό δοκοῦν ἤ κατά τήν… κυτταρική μνήμη αἰώνων κανόνες ὀρθογραφίας, τονισμοῦ καί ἐνγένει γραμματικῆς, προκαλώντας αὐτονόητα σύγχυση στούς χρῆστες, ἡ ὁποία μοιραῖα θά ἐξελιχθεῖ σέ ἀπαρέσκεια καί χλευασμό γιά ὅλους συλλήβδην τούς γλωσσικούς κανόνες; [...]

*

Επ' ευκαιρία, να ενημερώσω και για την παρουσίαση του 4ου τεύχους της ΝΕΑΣ ΕΥΘΥΝΗΣ, που θα γίνει μεθαύριο, 2-6-11, στο Σπίτι της Κύπρου.